نویسنده: ذاکرحسین اندیشمند
هژدهم دسامبر با روز جهانی مهاجرت برابر است. سازمان ملل متحد در سال ۲۰۰۰ میلادی این روز را به شکل رسمی به عنوان روز جهانی مهاجران و همبستگی با آنان اعلام کرد.
تجلیل از این روز فرصتی است برای بررسی مسایل مربوط به مهاجرت از جمله: حقوق مهاجران، چالش‌های آنان و نقش اساسی که آن‌ها در کشورهای میزبان بازی می‌کنند.
بر اساس آمارهای سازمان ملل متحد در حال حاضر حدود ۲۸۱ میلیون مهاجر در سراسر جهان وجود دارد و این بدان معناست که از هر سی نفر در جهان یک نفر مهاجر به شمار می‌رود.
ارقام سازمان بین المللی مهاجرت نشان می‌دهد که از رقم مجموعی، ۱۲۰ میلیون نفر به شکل اجباری یعنی در نتیجه جنگ، خشونت، درگیری، نقض حقوق بشر و یا هم حوادث طبیعی از خانه‌هایشان آواره شده اند.
این سازمان اضافه می‌کند که کشورهای سوریه، اوکراین، وینزویلا و افغانستان بیشترین تعداد افراد در وضعیت پناهندگی در جهان را دارد.
از سوی دیگر آنتونیو گوتریش دبیر کل سازمان ملل متحد در پیامی به مناسبت روز جهانی مهاجران گفته است که مهاجران باید به عنوان انسان‌های با حقوق برابر احترام شوند. این روز فرصتی است برای قدردانی از نقش مهاجران در جوامع و اما در عین حال یادآور چالش‌ها و سختی‌های که مهاجران با آن‌ها روبرو هستند. گوتریش هم‌چنان می‌افزایید که امسال روز جهانی مهاجرت فرصتی است تا به یاد آوریم که مهاجران سهم عظیمی در پیشرفت و توسعه جوامع دارند.
کشورهای پیشرفته اروپایی، کانادا، استرالیا و نیوزلند از مهم‌ترین کشورهای مقصد در جهان بشمار می‌روند که مهاجران با وجود چالش‌ها و خطرات بسیاری برای رسیدن به آن کشورها تلاش می‌ورزند.
مهاجران با وجود چالش‌های فروان نقش مهمی در بهبود اقتصاد کشورهای میزبان دارند. آن‌ها هم‌چنان نقش اساسی بالای درآمد خانواده‌هایشان در کشور مبدا از طریق فرستادن حواله‌های مالی بازی می‌کنند.
براساس آمارهای سازمان بین المللی مهاجرت در سال ۲۰۲۲ میلادی هند، مکزیکو، چین، فیلپین و مصر بیشترین حواله‌های دریافتی را از مهاجران داشته اند که مقدار آن به ۸۳۱ میلیارد دالر می‌رسید و اما بر اساس پیش بینی‌ها تا پایان سال ۲۰۲۴ میلادی این رقم از مرز ۸۵۷ میلیارد دالر تجاوز خواهد کرد که این خود بیان‌گر اهمیت مالی مهاجران بالای اقتصاد کشورهایشان هستند.
و اما در افغانستان اوضاع مهاجرت چگونه است؟
در ظرف نیم قرن اخیر عدم ثبات سیاسی، جنگ، درگیری، بیکاری و فقر سبب مهاجرت شمار زیادی از مردم افغانستان گردیده است که بیشتر آن‌ها در کشورهای هم‌سایه به خصوص ایران و پاکستان مقیم شدند؛ اما در سال‌های اخیر دو کشور مذکور نیز به گونه بی پیشینه دست به اخراج اجباری مهاجران افغانستان زده است. طبق آمارهای رسمی سازمان ملل متحد در یک سال گذشته حدود ۱,۲ میلیون نفر به افغانستان بازگشته است. این در حالیست که به تازگی وزارت مهاجرین و عودت کنندگان آمار داده است که در هشت ماه پسین سال روان میلادی حدود ۹ صد هزار نفر به افغانستان بازگشته است.