اولین روز ماه «می» جشن جهانی برای گرامی‌داشت تلاش‌های کارگران است. کارگران یکی از اصلی‌ترین ارکان پیش‌رفت یک جامعه به‌شمار می‌آیند. با توجه به جای‌گاه ویژه‌ی این قشر فعال و موثر در پیش‌رفت جامعه این روز را به‌عنوان روز جهانی کارگر در نظر گرفته‌اند. در ضمن، این روز برای اتحادیه‌های کارگری فرصت مهم و کلیدی است که بتوانند در مقابل دولت‌ها گامی استوار و محکم‌تر به‌منظور تقویت حقوق کارگران بگذارند.
روز جهانی کارگر از کجا شکل گرفت؟
در چهارم ماه می سال ۱۸۸۶ میلادی در شهر شیکاگوی آمریکا، انفجار در بین ۹۰ هزار کارگر معترض و نیروهای امنیتی رخ داد که منجر به کشته‌شدن یک مامور پولیس و مصدوم و مجروح‌شدن چند تن از معترضان و نیروهای امنیتی شد. وضعیت آشفته‌ی بعد از انفجار، ماموران پولیس را وادار کرد که انگشت به ماشه شده و سپس به‌طرف معترضان شلیک کنند. آمار کشته‌شدگان و مجروحان این رویداد و هم‌چنان مظنون اصلی آن مشخص نشد.اما پولیس هشت تن را به‌عنوان مسبب اصلی رویداد، بازداشت کرد. از این میان پنج تن آنان کارگر مهاجر آلمانی و یکی هم شهروند آلمانی-آمریکایی بود. دادگاه هفت تن را به اعدام و یکی را به 15 سال حبس محکوم کرد. سپس بنابر درخواست‌ها، مجازات دو تن از آنان به حبس ابد کاهش یافت که یکی از محکومان به اعدام، پیش از اجرای حکم، خودکشی کرد و چهار نفر دیگر به دار آویخته شدند. با نشر اخبار این رویداد، در گوشه و کنار جهان، مراسم یادبود برگزار شد و این رسم تا سال‌های بعد نیز تکرار شد که با به‌قدرت رسیدن جنبش‌های سوسیالیستی در بعضی کشورهای اروپایی و آسیایی این یادبود پُر شُکوه‌تر نیز شد.
چرا اعتراض؟
۳۰ سال قبل از حادثه‌ی شیکاگو، در ۲۱ اپریل ۱۸۵۶ میلادی، سنگ‌تراش‌ها در شهر ملبورن استرالیا به آن‌چه که شرایط «غیر قابل تحمل» کار می‌نامیدند اعتراض کردند. آن‌ها در نهایت به پیروزی دست یافتند و توانستند با کارفرمایان به توافقی برسند که منجر به نهادینه‌شدن قانون هشت ساعت کار در روز شد. این موفقیت به کارگران به‌ویژه در ایالات متحده نیز انگیزه داد که برای احقاق حقوق‌شان بسیج شوند.
به این ترتیب، در نخستین روز ماه می سال ۱۸۸۶ میلادی، تجمعات مسالمت‌آمیز در نقاط مختلف آمریکا شکل گرفت. معترضان مشت‌های گره‌کرده‌ی شان را به هوا به رسم اعتراض بالا برده و خواستار کاهش ساعت کاری شدند.این اعتراض‌ها چهار روز طول کشید. در شیکاگو در روزهای سوم و چهارم اوضاع به تشنج گرایید و معترضان و ماموران پولیس در میدان‌های مارکیت درگیر شدند که سپس در روز چهارم انفجاری مبهم در آن جا رخ داد که باعث غلیظ‌شدن و التهابی‌شدن اوضاع شد. پس از آن این رویداد نقطه‌ی عطفی شد در تاریخ مبارزات کارگری در جهان.
پیامد رویداد میدان مارکیت چه بود؟
۴ سال پس از وقوع این حادثه که به «رویداد میدان‌های مارکت» نیز مشهور است، سازمانی در فرانسه به‌نام «انترناسیونال دوم» که متشکل از احزاب سوسیالیستی و کارگری از کشورهای مختلف بود، خواستار برگزاری تجمعاتی جهانی در یادبود قربانیان اعتراضات آمریکا و به‌خصوص اعتراض خونین شیکاگو شد. همین‌گونه تا پایان قرن ۱۹میلادی بسیاری از کشورهای اروپایی از این رویداد الهام گرفتند و با به‌قدرت رسیدن جنبش‌های سوسیالیستی در کشورهای اروپایی و آسیایی و کوشش آن‌ها، روز کارگر جهانی شد.
حالا و پس از گذشت نزدیک به دو قرن از حادثه‌ی شیکاگو، در تقویم‌های ملی روزهای مختلفی را برای برگزاری از این روز و ارج‌گزاری به قربانیان حادثه‌ی شیکاگو، مشخص کرده اند. کشورهای اروپایی و آسیایی به تاریخ اول ماه می و ایالات متحده و کانادا روز اول سپتامبر را به عنوان روز جهانی کارگر گرامی می‌دارند.
و اما در افغانستان؟
روز جهانی کارگر متاسفانه به‌سان خیلی از روزهایی مناسبتی دیگر در افغانستان تجلیل و یا گرامی داشته نمی‌شود، حتا کارگران در این کشور در مورد این روز آگاهی ندارند. در عین‌حال تشکل جنبش‌های کارگری نیز در این کشور پیشینه‌ی چندانی ندارد. به همین دلیل متاسفانه طبقه‌ی کارگر را می‌توان از محروم‌ترین قشر در افغانستان نامید.
کارگران افغان در هر کجا که هستند، دربامیان، بادغیس، بلخ و بدخشان، در کارگاه‌های کوچک و بزرگ نیمروز، هلمند، پنجشیر، زابل و غزنین، در پارک های صنعتی هرات، کابل، قندهار و ننگرهار باید دست به دست هم دهند و برای پامال نشدن حقوق شدن در صدد ایجاد اتحادیه‌های کارگری و دفاع از حقوق خود باشند.